دعاهای فرجدعاهایی که دارای مضامین بلند عرفانی و اخلاقی هستند و مطابق با روح و تعالیم قرآن و سنت است، نیازی به سند آن‌چنانی که در مباحث فقهی مطرح است، ندارد. البته دعاهای مزبور ـ که در متن آمده ـ دارای سند مورد اعتماد هستند. ۱ - واژه فرج در لغتواژۀ «فَرَج» (به فتح ف، ر)، در لغت به معنای «رهایی از غم و اندوه و گشایش» است، [۱]
ابن منظور، محمدبن مکرم، لسان العرب، ج ۲، ص ۳۴۳، واژۀ «الفَرَج»، نشر دار صادر، بیروت، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق.
[۲]
طریحی، فخرالدین، مجمع‌البحرین، محقق و مصحح: حسینی، سیداحمد، ج ۲، ص ۳۲۲، نشر کتاب‌فروشی مرتضوی، تهران، چاپ سوم، ۱۴۱۶ق.
و در کتاب‌های حدیثی که دعاها و اعمالی برای حصول فَرَج و گشایش امور ذکر شده، با توجه به همین معنای لغتی آن است.۲ - نمونه‌هایی از دعای فرجدر این‌جا، به ذکر چند مورد از دعاهایی که به «دعای فَرَج» و نیز نمازی که به «نماز فَرَج» نام‌گذاری شده، اکتفا می‌شود: ۲.۱ - ۱. دعایی از پیامبر اکرمدعایی از پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ نقل شده که به آن «دعای فَرَج» نیز گفته می‌شود: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا مَنْ عَلَا فَقَهَرَ...». [۳]
. ابن طاووس، علی‌بن موسی، مهج الدعوات و منهج العبادات، ص ۹۰، دار الذخائر، قم، چاپ اول، ۱۴۱۱ق.
۲.۲ - ۲. دعای معروف به دعای فرج امام زماندعایی که به دعای فرج امام زمان ـ علیه‌السلام ـ شهرت یافته و در آن عبارت «فرجاً عاجلاً» [۴]
شیخ حر عاملی، محمدبن حسن، وسائل‌الشیعه، ج ۸، ص ۱۸ ؟؟؟، مؤسسه آل‌البیت (ع)، قم، چاپ اول، ۱۴۰۹ق؛ البته در جای دیگری این دعا با اندک تفاوتی آمده است که پس از نماز امام زمان ـ عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ـ خوانده می‌شود.
آمده است و با «أللٌهُمَ (إلهِی) عَظُمَ البَلاءُ وَبَرِحَ الخَفَاءُ...» آغاز می‌شود. [۵]
عاملی کفعمی، ابراهیم‌بن علی، المصباح ـ جنة الأمان الواقیة و جنة الإیمان الباقیة، ص ۱۷۶، نشر دارالرضی، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۵ق.
۲.۳ - ۳. دعایی از امام صادقدعایی از امام صادق ـ علیه‌السلام ـ نقل شده است با مضامین فرج و گشایش که شیخ طوسی آن را در ضمن یکی از اعمال شبانه‌روز آورده است. [۶]
شیخ طوسی، مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج ۱، ص ۵۸، موسسه فقه الشیعة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۱ق.
«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ اللَّهُمَّ إِنَّ الصَّادِقَ الْأَمِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ قَالَ إِنَّکَ قُلْتَ مَا تَرَدَّدْتُ فِی شَیْ‌ءٍ أَنَا فَاعِلُهُ کَتَرَدُّدِی فِی قَبْضِ رُوحِ عَبْدِیَ الْمُؤْمِنِ یَکْرَهُ الْمَوْتَ وَ أَکْرَهُ مَسَاءَتَهُ اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ لِوَلِیِّکَ الْفَرَجَ وَ الْعَافِیَةَ وَ النَّصْرَ وَ لَا تَسُؤْنِی فِی نَفْسِی وَ لَا فِی أَحَدٍ مِنْ أَحِبَّتِی»؛ خداوندا! بر محمد و آل‌محمد درود فرست. خدایا! به‌راستی که حضرت صادق ـ علیه‌السلام ـ فرمود که تو فرموده‌ای من در هیچ کاری بسان تردد و دو دلی‌ای که در گرفتن روح بنده مؤمن دارم، دو دلی ندارم، او از مرگ بدش می‌آید و من از بدی رساندن به او بدم می‌آید. خداوندا! بر محمد و آل‌محمد درود فرست و در فرج و تن‌درستی و پیروزی ولیت تعجیل فرما و به من و هیچ‌کدام از دوستانم بدی مرسان.۲.۴ - ۴. نماز فرجنمازی که از امام علی ـ علیه‌السلام ـ نقل شده که «نماز فرج» نام دارد. ۳ - دعای امام زماناما دعای «أللٌهُمَ کُن لِوَلِیٌکَ...» با توجه به معنایی که گفته شد، دعای فَرَج نامیده نمی‌شود؛ بلکه از دعاهایی است که شیعیان در حق حضرت امام زمان ـ عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ـ می‌نمایند و از اعمال شب ۲۳ ماه مبارک رمضان محسوب می‌شود. البته، این دعا را در هر زمانی که یادی از آن حضرت شود، می‌توان خواند. [۹]
شیخ طوسی، محمدبن الحسن، تهذیب الاحکام، محقق و مصحح:خرسان، حسن الموسوی، ج ۳، ص ۱۰۳، دارالکتب الاسلامیة، تهران، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
[۱۰]
مفاتیح الجنان، اعمال ماه مبارک رمضان، دعای شب بیست و سوم.
۴ - سند دعاهای مزبورگفتنی است که دعاهایی که دارای مضامین بلند عرفانی و اخلاقی هستند و مطابق با روح و تعالیم قرآن و سنت است، نیازی به سند آن‌چنانی که در مباحث فقهی مطرح است، ندارد. البته دعاهای مزبور دارای سند مورد اعتماد هستند. ۵ - پانویس
۶ - منبعپایگاه اسلام کوئست. |